کد خبر: 44570
ف
فردید ادعای خلوص و نابی اندیشه نداشت/ مخالفت صدراییان با فردید
فردید ادعای خلوص و نابی اندیشه نداشت و با وقوف بر عمق تأثیر غرب و مدرنیته بر عالم و آدم، می‌گفت همه ما غربزده ایم، منتها من غربزده خودآگاهم و غرب و غربزدگی ام را می‌فهمم.

به گزارش ثریا متن زیر یادداشتی از مهدی نصیری با عنوان «دیدار با سید احمد فردید، فیلسوف غربزدگی» است که در ادامه می‌خوانید؛

دکتر فردید (متوفی ۱۳۷۳ ش) بدون شک یکی از جدی ترین متفکران معاصر ایران است، هر چند همچنان گرفتار یک تحریم و بایکوت نیم قرنه از سوی روشنفکران مدافع جامعه باز و انقلابیون فلسفه زده صدرایی است.

طیف رنگارنگی از صاحب نظران معاصر چون جلال آل احمد، سید حسین نصر، داریوش شایگان، رضا داوری اردکانی، داریوش آشوری، احسان نراقی، حمید عنایت، امیر حسین جهانبگلو، محمد مددپور، محمد رجبی، عباس معارف، علی معلم دامغانی، مرتضی آوینی با شدت و ضعفی متفاوت از فردید متأثر بوده اند. هر چند برخی از آنان مانند شایگان و آشوری بعداً به منتقدان و مخالفان جدی او تبدیل شدند.

دکتر فردید ارائه دهنده نگرشی عمیق و ماهیت کاو از مدرنیته و تجدد بود و در شرایطی که شیخ و شابّ در برابر برق علم و تکنولوژی مدرن دل و دین از دست می‌دادند، او از عمق اومانیستی و خودبنیادانه مدرنیته و ایلغار غرب جدید علیه جهان و بشریت، در فضای دانشگاهی و روشنفکری سخن می‌گفت.

روشنفکران متأثر از پوپر که مدافع وضع موجود عالمند و حاکمیت لیبرال دموکراسی را آخرین منزلگاه سیر تکاملی بشر می‌دانند، با فردید به شدت در ستیز بودند و با نفوذی که در دهه نخست انقلاب در ارگان‌های فرهنگی نظام مانند ارشاد و صدا و سیما و دانشگاه‌ها و شورای عالی انقلاب فرهنگی داشتند، به شدت عرصه را بر فردید و تراوشات فکری او تنگ کردند و مجالی برای بروز و ظهور آن نگذاشتند.

سید مرتضی آوینی با آنکه متأثر از آرای فردید و شاگردان او همچون دکتر داوری بود، هرگز به دیدار فردید که همیشه در دسترس و مشتاق دیدار دوستانش بود، نرفت. شهریار زرشناس برای من نقل کرد که روزی در مجله سوره به آوینی پیشنهاد داده که به دیدار فردید برویم اما او نپذیرفت و گفت: من به دیدار فردید نرفته متهم به فردیدیسم هستم، وای به وقتی که بفهمند من به دیدار او رفته ام!

اما این فضای بایکوت مانع دیدارمن به عنوان مدیر مسئول روزنامه کیهان که می‌توانست باعث اتهام فردیدیسم به کیهان نیز شود با فردید نشد و از همین رو در سال ۷۱ یا ۷۲ به اتفاق آقایان حجت الاسلام محمد علی معلی و یوسفعلی میرشکاک به دیدن او در منزلش رفتیم و ساعتی را با او گپ زدیم. اگر چه در آغاز دیدار، تعرض تندش به برخی از افراد توی ذوقمان زد اما وقتی وارد بحث‌های غربشناسی اش شد میخکوب حرف‌هایش شدیم و سراپا گوش.

علاوه بر روشنفکران، اهل فلسفه و پیروان حکمت متعالیه هم به دلیل نقد فردید بر فلسفه یونانی و عدم توافق آنها با نقد او به علم و تکنولوژی مدرن که برای آن چون چاقوی آشپزخانه ماهیت خنثی و لابشرط قائلند، (علی رغم مواضع انقلابی او و حمایتش از امام خمینی) هیچ گاه روی خوش به فردید نشان ندادند.

اما این مخالفت صدراییان با فردید گاه وجه بامزه ای نیز پیدا می‌کند و آن اینکه فردید را متهم به التقاط هایدگری می‌کنند. البته فردید از فیلسوف آلمانی هایدگر متأثر بود و خود می‌گفت که من تفسیر و خوانشی اسلامی از هایدگر ارائه می‌کنم اما مساله این است که صدراییان که فلسفه یونانی را به نام حکمت اسلامی قالب زده و بر حوزه‌های علمیه تشیع غالب کرده اند، چگونه التقاط آشکار خود را نادیده و به التقاط فردید خرده و ایراد می‌گیرند.

التقاط و عدم دسترسی به اسلام ناب در غیاب فصل الخطاب معصوم در فراتر از مسلمات و اجماعیات دین و مذهب، مصیبت و مشکل همگانی است و کسی نمی‌تواند در مسائل و موضوعات اختلافی دینی به سادگی ادعای وصول به حقیقت و حکم واقعی خداوند را داشته باشد و اساساً مفتوح بودن باب اجتهاد در عصر غیبت معنایی جز این ندارد که حقیقت یقینی در فراتر از مسلمات و قطعیات نزد فقیه و یا مجتهدی خاص نیست و هر مجتهدی باید خود مستقلاً برای فهم بهتر مسائل و مقاصد کتاب و سنت و عقل تلاش و استفراغ وسع کند.

اگر قرار باشد میزان خلوص و عدم التقاط در موضوع غرب شناسی را در مورد متفکرانی چون طباطبایی و مطهری و فردید محک بزنیم به نظر حقیر دیدگاه فردید به مبانی قران و سنت و عقل بسی نزدیکتر از آن دو بزرگ دیگر است و اشکال وارده به فردید در این موضوع یکی از جهت تأثر از مبانی هایدگر و دیگری تأثر از مبانی ابن عربی (در علم الاسماء تاریخی) است و البته اگر اخذ از ابن عربی ایراد دارد که دارد باید پیش و بیش از فردید دانشگاهی، صدراییان حوزوی را سرزنش کرد که توحید و دیگر اصول عقاید خود را به توحید تشبیهی مخالف عقل و وحی ابن عربی گره زده اند.

جالب است که فردید ادعای خلوص و نابی اندیشه نداشت و با وقوف بر عمق تأثیر غرب و مدرنیته بر عالم و آدم، می‌گفت همه ما غربزده ایم، منتها من غربزده خودآگاهم و غرب و غربزدگی ام را می‌فهمم اما بسیاری متوجه غربزدگی شأن نیستند.

منبع: خبرگزاری مهر


مرتبط ها
ارسال نظر
حداکثر تعداد کاراکتر نظر 200 ميياشد .
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.

سحابی خوش آب و رنگ کله ماهی در فضا ثبت شد+عکس

دستور ساخت جت ۱۰۰ نفره در ایران صادر شد

نقشه آبی زمین پس از نیم قرن دوباره کشیده شد+عکس

اقدامات وزارت بهداشت برای افزایش امید و انگیزه دستیاران پزشکی

به تشکل‌های دانشجویی گرنت اعطا می‌شود

۷۵ دانشگاه ایرانی در میان برترین‌های آسیا در رتبه‌بندی تایمز

نشست «سواد بصری در مد و لباس» برگزار می‌شود

اولین نکوداشت روانشناسان رضوی برگزار می شود

پذیرش دانشجوی دکتری در پژوهشگاه‌ها قانونی است

جزییات برگزاری کنکور مجدد برای داوطلبان سیل زده اعلام شد

کتاب چشم‌ها تنها برای دیدن نیستند منتشر شد

رمان اجتماعی معمایی آفرودیت در نمایشگاه کتاب عرضه می‌شود

انتشار وضعیت فرهنگی ایران در پیمایش ارزش‌های جهانی

آدرخش و رقص فانتوم‌ها در نمایشگاه کتاب طنین می‌اندازد

مهلت ثبت نام پذیرش بدون آزمون کارشناسی ارشد پیام نور تمدید شد

ترقی در علم و دانش کشور مرهون تلاش معلمان و سنگربانان تعلیم و تربیت است

حمایت دانشگاه علوم پزشکی شیراز از بیماران مبتلا به به سلیاک

انتخاب عضو هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی به عنوان استاد نمونه کشوری

رئیس جهاد دانشگاهی کشور وارد گلستان شد

طرح پایش و ارتقای سلامت اعضای جهاد دانشگاهی سلامت محور است

بررسی تاریخ ایران در چهار سده نخستین پس از اسلام

حمایت ۳۷ میلیارد تومانی از طرح‌های حوزه اینترنت کوانتومی

کسب رتبه دوم در بین شرکت های بورسی و افزایش فروش و تولید در داروسازی دانا

هدیه ۲ میلیونی وزیر آموزش و پرورش به حساب معلمان واریز شد

جذب امریه سربازی در سازمان جهاد دانشگاهی خواجه نصیر

۱۷۰ دانشجوی نخبه امروز به عمره مفرده اعزام می‌شوند

کلید اولیه نوبت اول کنکور سراسری سال ۱۴۰۳ منتشر شد

بازبینی مصوبه افزایش ۲۰ درصدی ظرفیت پزشکی شورایعالی انقلاب فرهنگی

جنگنده رادارگریز سوخو ۷۵ روسیه به ایران می‌آید؟

خودروی جدید که شبیه گربه‌ها ساخته شده است+عکس

خودروهای ایرانی چشم کره‌شمالی را گرفت+عکس

بازبینی مصوبه افزایش ۲۰ درصدی ظرفیت پزشکی شورایعالی انقلاب فرهنگی

تمدید مهلت ثبت‌نام در جشنواره علمی - پژوهشی پژوهش‌سراهای دانش‌آموزی

خدمات رایگان دندان‌پزشکی برای دانش‌آموزان ۶ تا ۱۴ ساله روستایی

موافقت با افزایش حق‌الزحمه ساعت اضافه تدریس معلمان

دیدار جمعی از معلمان با رهبر انقلاب در روز چهارشنبه

تصویب نقشه راه اجرایی‌سازی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش

کشف ۸ هزار و ۳۰ نفر دانش آموزان بازمانده از تحصیل در استان اصفهان

طحان‌نظیف: قانون اساسی به کلاس‌های درس برده شود

احداث ۵ دهکده جامع ورزشی/ جذب نخبگان در دانشگاه فرهنگیان

تعلیق بودجه دانشگاه فرانسوی به دلیل حمایت از فلسطین

اعزام دو کاروان از دانشجویان بنیاد نخبگان به عمره آغاز شد

حمله خشونت‌آمیز پلیس نیویورک به دانشجویان حامی فلسطین در کلمبیا

آیین بزرگداشت مقام معلم در دانشگاه اصفهان برگزار شد

ثبت‌نام پشت کنکوری‌ها جهت ترمیم نمره آغاز شد

دانشگاهیان کشور باید با شبکه‌سازی به جنبش دانشجویان جهان بپیوندند

برگزاری بیست و دومین نشست شورای عالی اتحادیه دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی ساحلی و دریایی

آزمون مجدد برای کنکوری‌های زیرکوه ۲۱ اردیبهشت برگزار می‌شود

چند دستگاه هیوندای کونا وارد ایران شد+عکس

موشک سنگین آنگارا-آ۵ با موفقیت پرتاب شد+عکس

ستاره نوترونی مرده در کهکشان به صورت ناگهانی زنده شد+عکس

سلاح قدیمی و کوچک اوکراینی‌ها که روسیه را زمین گیر کرد+عکس

سوخوهای روسی که قرار بود به ایران بیایند کجا رفتند؟

تعرفه وحشتناک جی‌میل با هوش مصنوعی اعلام شد

علم حکمی؛ لازمه دستیابی به تمدن نوین اسلامی

بازگشت سونی اکسپریا به یک طراحی جدید+عکس

مسئله جدی امروز، زیست‌جهان مدرن است که راه مقابله فرهنگی با آن، تعامل بیشتر با جوانان است

ناسا به صورت تصادفی مریخ را بمباران کرد

ویژگی‌های خاص ساعت گران قیمت گواردیولا+عکس

این پهپاد ایرانی به دشمنان فرصت فرار نمی‌دهد+عکس

داوطلبان متقلب دستگاه‌های جاسوسی پیشرفته داشتند/احتمال محرومیت تا ۵ سال

فراخوان ثبت پرسش‌نامه در بانک اطلاعاتی ابزارهای سنجش سلامت و کیفیت زندگی

دستگیری ۲۵ نفر از داوطلبان متقلب کنکور/ حدود ۱۲ درصد داوطلبان غایب بودند

پذیرش دانشجوی دکتری تخصصی در پژوهشگاه اقیانوس‌شناسی

برای نگهداشت حرمت معلم بکوشیم

واریزهدیه روز معلم به حساب فرهنگیان؛ امشب/ پرداخت معوقات حق‌التدریس‌ها تا ۲ هفته دیگر

چاپ کتابی درباره سکوت و پایبندی در آثار آلبر کامو

مجموعه دفتر یادداشت روزانه داستایوفسکی به چاپ چهارم رسید

سرپرست دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی زابل منصوب شد

وعده صادق نتیجه دانشگاه‌های ما است

۸۸ هزار داوطلب آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ انتخاب رشته کردند

اگر جریان علمی در کنار جریان دفاعی نبود بازدارندگی رقم نمی خورد

گوگل جایگزین یورگن کلوپ سرمربی لیورپول می‌شود

همه اجساد در خاک این شهر تجزیه نمی‌شود و سالم می‌ماند+عکس

خودروهای پرنده غول پیکر در آسمان به پرواز درآمدند

کشف تازه از وجود سیاره نهم در منظومه شمسی

اسب سیاه مقابل تلسکوپ جیمز وب نمایان شد+عکس

تصاویر واقعی آیفون۱۶ در توییتر لو رفت+عکس

داخل ساختمان‌های عجیب با علامت X در چین چه خبر است؟ +عکس

نکته عجیبی که در تلویزیون ۴K هواوی خبرساز شد

بازگشت سونی اکسپریا به یک طراحی جدید+عکس

همه اجساد در خاک این شهر تجزیه نمی‌شود و سالم می‌ماند+عکس

سوخوهای روسی که قرار بود به ایران بیایند کجا رفتند؟

این پهپاد ایرانی به دشمنان فرصت فرار نمی‌دهد+عکس

نکته عجیبی که در تلویزیون ۴K هواوی خبرساز شد

سلاح قدیمی و کوچک اوکراینی‌ها که روسیه را زمین گیر کرد+عکس

چند دستگاه هیوندای کونا وارد ایران شد+عکس

رونمایی از برادر فیدلیتی هیبریدی در دو مدل پنج و هفت نفره+عکس

دستور ساخت جت ۱۰۰ نفره در ایران صادر شد

نقشه آبی زمین پس از نیم قرن دوباره کشیده شد+عکس

هشدار اپل درباره این حرکت اشتباه هنگام شارژ آیفون

ویژگی‌های خاص ساعت گران قیمت گواردیولا+عکس

رونمایی از موتور ۶ سیلندر ۴۰۰۰ سی‌سی ساخته محققان ایرانی+عکس

تغییرات غافل گیرکننده در iOS ۱۸ در راه است

موتور آمونیاک سوز تویوتا با قدرت بیشتر و آلایندگی کمتر

ملاقات ستاره دنباله دار با ماه و مشتری و اورانوس+عکس

گوگل جایگزین یورگن کلوپ سرمربی لیورپول می‌شود

تعرفه وحشتناک جی‌میل با هوش مصنوعی اعلام شد

گشودن مقبره فراعنه مساوی با مرگ حتمی؟

ستاره نوترونی مرده در کهکشان به صورت ناگهانی زنده شد+عکس

پیکسل 8a گوگل برای گوشی سامسونگ شاخ و شانه کشید

نخبه ۱۲ ساله ایرانی در انجمن هوش مصنوعی شروع به کار کرد+عکس

داخل ساختمان‌های عجیب با علامت X در چین چه خبر است؟ +عکس

سحابی خوش آب و رنگ کله ماهی در فضا ثبت شد+عکس

خودروهای ایرانی چشم کره‌شمالی را گرفت+عکس

برچسب جدیدی که خودرو را در تابستان ۱۰ درجه خنک‌تر می‌کند+عکس

فرصت انتخاب رشته داوطلبان آزمون دکتری سال ۱۴۰۳ دوباره تمدید شد

ایمیل حمایتی روسای دانشگاه‌های ایران به دانشگاه‌های آمریکا

چگونه از تهران به گرگان برویم؟

دانشگاه‌ها در مقابل ظلم و ستم همیشه ایستاده‌اند